Op het Enterprise Architectuur Management (EAM) Congres op 30 mei jongstleden verzorgde ik een lezing over agility en architectuur. Een combinatie waar naar mijn ervaring veel architecten mee worstelen. Agile werken lijkt voor de IT eerder regel dan uitzondering te worden. Maar bedreigen die "agile teams" het zo zorgvuldig door enterprise architecten bewaakte gedachtengoed niet? Hoe zorgen architecten ervoor dat de uiteindelijke architectuurdoelen anno 2013 geborgd blijven? In deze blog wil ik daar mijn inzichten met u over delen.
Top beklimmen
In de tour van ons werkzame leven kiezen sommigen voor de ultieme uitdaging. Na jaren van trainen in rollen als programmeur, ontwerper of projectarchitect wordt de stap gewaagd naar de hogere sferen. Daar boven de wolken schijnt eeuwig de zon. Daar ook zullen we uitzicht hebben over geheel het landschap. En de belofte luidt dat de renners die die top bereiken ook zullen kunnen meebesturen, een lang gekoesterde wens.
Op het EAM sprak ik met hen en luisterde naar hun resultaten en ambities. Allereerst: respect! Het is geen geringe prestatie die supercol te hebben beklommen! Ik trof daar zo'n 150 toparchitecten aan van vele bedrijven en instellingen. En hoe dachten ze nu over die top en over Enterprise Architectuur?
Wat te doen met het inzicht in het landschap?
Vaak ontdekten ze dat ondanks dat de zon er altijd schijnt, het er toch behoorlijk kil kan zijn. En je moet er oppassen voor scherpe rotspunten. Maar inderdaad: met een beetje geluk heb je er een prachtig uitzicht en verkrijg je goed inzicht in het landschap. De grote vraag is echter: wat doe je daar vervolgens mee? Immers: als je op basis van dat landschap inzichten verwerft en je wilt er wat mee gaan doen, zal je dan toch niet weer moeten .... afdalen!?
"Mooi niet", zult u wellicht denken, zich verplaatsend in hun positie. Ik zou niet weer met mijn zere billen het zadel in gaan. Ik vertaal de inzichten in een aantal richtinggevende principes die ik door de dalen van de organisatie zal gaan jodelen. Ik maak ze kort maar krachtig, anders gaan ze wellicht verloren door de echo. En voor nog meer duidelijkheid schrijven we aanvullende bijlages in de vorm van richtlijnen en PSAs en zenden die per koerier mee naar beneden. Is dat zoals u het zou aanpakken?
Vervuiling in de dalen
Want hoe gaat het er toe in de dalen anno 2013? In de dalen fietst men dapper door! De laatste EPO heet daar "agile werken". En het lijkt nog te werken ook! De ploegleiders spreken van XP, Scrum en Kanban. Gejodelde principes en geposte bijlages worden daar vaak niet zo goed verstaan of begrepen. Het past ook minder in hun aanpak en tijdgeest. De ploegleiders in de dalen roepen ook vaak dat dat helemaal niet zo erg is. Ze werkten immers "agile" en luisteren allereerst naar hun sponsors genaamd "Product Owners" en die hebben soms andere prioriteiten dan de architecten. Het landschap wordt er zo helaas niet mooier op en de projecten hebben daar last van. Maar de mensen die hen daar goed bij zouden kunnen helpen zitten helaas ver weg op de top!
Enterprise Architectuur, belangrijker dan ooit
Mijn overtuiging is: het is goed om aan Enterprise Architectuur te doen. Enterprise Architectuur zorgt er voor dat de organisatie kan blijven veranderen en IT optimaal wordt ingezet. Daarvoor moet men inderdaad aan de top zijn. We hebben ook prima hulpmiddelen als TOGAF, DYA, OIAm en ArchiMate die ons helpen bij het beklimmen. Vooral op die top kan men het landschap overzien in de gewenste breedte, diepte of tijdspanne en daarover afstemmen. Maar als men met de plannen en inzichten op de top blijft staan, dan komt er onvoldoende van dat inzicht terug bij de renners. Of vice versa! En de oplossing als ontwerp vooraf onder de deur doorschuiven werkt niet, zeker niet bij agile teams.
Het is vast niet uit onwil van de toprenners dat ik dit "anti-pattern" keer op keer aantref. Het is denk ik eerder een mengsel van tijdgebrek, gegroeide rolverdeling en "foute" perceptie over wat effectiviteit is. Tijdens EAM 2013 heb ik een aantal voorbeelden gegeven van hoe architecten kunnen leren van het "agile manifesto" en de uitgangspunten die daarin zijn verwerkt. En hoe door een andere manier van organiseren dit "anti-pattern" kan worden doorbroken. Meer dan ooit heeft men onze inbreng nodig, maar we zullen deze slim moeten doseren en inbedden in de werkwijzen van de agile teams, om effectief te zijn.
Op en neer fietsen
Dit komt er onder andere op neer dat architecten meer op en neer zullen moeten fietsen. Zowel sterke aanwezigheid op de top als in de projecten zelf, vooral ook tijdens de uitvoering. Dit kost energie en het kan even wennen zijn, maar deze "agile architecten" besparen ook energie, bijvoorbeeld op documenteren en irritatie. Resultaat geeft hun vleugels. Ik heb al vele malen meegemaakt dat veel papier niet of nauwelijks gelezen of begrepen werd, terwijl regelmatige korte meetings en schetsen uiterst effect bleken. Hoe jammer is het ook, als men op de werkvloer inzichten heeft dat het anders kan of moet en de toprenners te weinig bereikbaar zijn. Dat is niet OK, daar moeten we wat mee!
Ook interessant
Bekijk hier ons uitgebreide opleidingenaanbod op het gebied van Agile of lees hier meer Agile gerelateerde blogs.