Weg met de architect!
Veel organisaties die solutions ontwikkelen werken tegenwoordig volgens de agile filosofie. Een veel gehoord sentiment in agile teams is dat architectuur ‘waste’ zou zijn, een factor die de snelheid van het team vertraagt en de bewegingsvrijheid van de teams beperkt. En laten we wel wezen: er zijn veel voorbeelden te vinden die deze beleving onderstrepen.
Architecten lijken dus niets te zoeken te hebben in organisaties met agile teams.
Hé, maar nu lopen we tegen nieuwe ‘oude’ problemen aan!?
Maar in de praktijk blijken organisaties/teams die architecten ontlopen of negeren daar toch nadeel van te ondervinden:
- Teams worden geremd door het ontbreken van de juiste platforms en het ontbreken van generieke bouwblokken;
- Solutions moeten herontwikkeld worden omdat ze uiteindelijk niet aan de organisatie-eisen blijken te voldoen (waarom waren die niet bekend?);
- Innoveren, experimenteren en leren gebeurt alleen binnen teams, sporadisch en op kleine schaal maar niet op organisatieniveau;
- Teams ontstaan vanuit IT en beperken zich tot development, maar het ontbreekt aan inzicht hoe organisatiebrede teams ingericht kunnen worden en hoe teams uitbesteed kunnen worden;
- Nu er agile development teams zijn, hoe kunnen we nu de rest van onze organisatie agile maken en waar willen we agile in zijn?
De organisaties staan nu voor een nieuwe uitdaging:
- Hoe bewaren we de samenhang over de teams en hoe beleggen we onze normen en waarden in de teams?
- Hoe optimaliseren we de business value over de teams en niet alleen van individuele teams?
- Hoe realiseren we vooraf het platform en de generieke bouwblokken die de teams nodig hebben om meters te maken?
- Hoe helpen we teams onderling samen te werken?
- Hoe innoveren we binnen onze organisatie?
- Hoe moeten we teams formeren en wat kunnen we uitbesteden?
We hebben een nieuw soort architect nodig!
En juist hier blijkt de architect te excelleren. De architect is terug, met dezelfde missie maar met een radicaal andere werkwijze.
De vier belangrijkste veranderingen in een architect:
- De ‘nieuwe’ architect is nu de faciliterend leider die teams helpt bij het maken van de juiste keuzes binnen de spelregels van de organisatie. Projectstartarchitecturen maken plaats voor structurele interactie met de agile teams. Dit werkt effectiever, geeft ook ruimte om met meer bezig ontwikkelingen te zijn en is bovendien veel leuker.
- Essentieel voor architecten blijft het begeleiden van belangrijke veranderingen in de organisatie. Maar we weten ook dat die verre ‘stip aan de horizon’ feitelijk een blinde vlek is die continu beweegt. Het beschrijven van en sturen op de visie blijft dan weliswaar belangrijk, maar details worden pas op het laatst mogelijke moment uitgewerkt in de huidige en komende sprint (of program increments in scaled agile scenario’s). Dit vereist een nieuwe werkwijze maar vooral ook een nieuwe mindset.
- Bij het meer agile worden van organisaties rijst ook de vraag waarin wil een organisatie agile zijn? En waarin niet? Wat kunnen we uitbesteden en hoe moeten we ons (her)organiseren? Dit is bij uitstek het terrein waar de architect zich in thuis voelt. Dirk Witte en ik hebben op het Landelijk Architectuur Congres 2016 een presentatie over ‘Agile organiseren en transformeren in samenhang’ gegeven. Hierin laten we zien dat je architectuur als instrument kan gebruiken om op basis van je strategie te bepalen hoe je organisatie kan optimaal kan inrichten om deze op de juiste punten wendbaar te maken.
- Het belangrijkste is echter dat de mindset en manier van werken van de architect ook verandert. En dan heb ik niet over minder documentatie. Het begint bij het begrijpen van de lean en agile mindset. Vanuit daar is het een ontdekkingsreis waarin met verschillende agile concepten geëxperimenteerd kan worden totdat de juiste mix voor jou en voor je organisatie gevonden is. Eerder heeft inspearit op het LAC een presentatie gegeven ‘Help, mijn organisatie wordt agile’ met de ‘7 handvatten voor succes met architectuur’. De veranderingen zullen echter fundamenteler en radicaler moeten zijn om mee te gaan – of zelfs te overleven.
Vier tips om succes te hebben als enterprise architect
De best practices die mij tot op heden het meest geholpen hebben zijn:
- Be there! Het opstellen van concepten gebeurt bij en met je stakeholders en de teams; handovers maken plaats voor persoonlijke interactie, documentatie – en in het bijzonder modellen – zijn om over te praten en vooral om op te tekenen.
- Werk iteratief en in cadans met de teams. Het incrementeel, just in time, in cadans werken helpt in de zoektocht naar de juiste solution. Immers, het enige dat we zeker weten is dat we vooraf bijna niets zeker weten. Samen met je stakeholders en in het bijzonder de teams bepaal je wanneer het genoeg is. Dit spaart veel tijd en geeft snelle feedback op je producten.
- Gebruik visuele technieken bij de interactie. Whiteboards, geeltjes en flipovers helpen het best bij het zoeken naar de juiste solutions. Documentatie? Maak een foto. Dit is efficiënter, effectiever en vooral ook veel leuker!
- Werk aan visie. Blijf leren, experimenteren en innoveren. Dit is niet het alleenrecht van de architect, maar juist hier is hij de faciliterend leider die iedereen meeneemt. Vernieuwende organisaties verwachten dit ook van de architect – Schiphol is hier een goed voorbeeld van.
Een ontdekkingsreis
De weg naar ‘de’ agile architect is een ontdekkingsreis. Niemand weet waar het uit gaat komen en dat zal ook verschillen van persoon tot persoon, van organisatie tot organisatie. Het allerbelangrijkste is te denken vanuit de lean/agile mindset. Probeer deze filosofieën te doorgronden, te begrijpen en te doordrenken in alles wat je doet. Trap ook vooral niet in de valkuilen: agile is niet van alles wat minder doen, neem ruimte om leren, innoveren en te verbeteren (echt doen, intenties helpen niet) en uiteindelijk gaat alles om het optimaliseren van het creëren van bedrijfswaarde op team, team van teams en organisatieniveau.
(Deze vraagstukken en handvatten vormen overigens ook de basis van onze opleiding ‘architectuur en agility’ en ‘agile enterprise’.)